Onderstaand bij wijze van voorproefje, een aantal paragrafen uit de inleiding van het boek 'Gender Rebels'.
Crisis in mentale gezondheid pubermeiden
Spoel vooruit naar 2024. Nederland is een welvarend en sociaal land, waar niemand dakloos of van honger hoeft te sterven en iedereen naar de dokter kan. Elk meisje kan studeren en een vak leren. Daarna ligt werk voor het op- rapen, en het UWV is er om op terug te vallen als het tegenzit. De meesten kunnen vrij een eigen partner kiezen. Er is geen corruptie, de straten zijn relatief veilig, de levensverwachting voor vrouwen is 83 jaar (Nigeria 54 jaar). Toch valt op dat vooral de mentale gezondheid van meiden bergaf blijft gaan. Er is zelfs sprake van een opvallende verergering die inzet rond 2011/2012. Die achteruitgang is bij jongeren al langer een trend, maar we houden ons hart vast voor de meisjes. Zij doen vaker dan voorheen en vaker dan jongens aan zelfbeschadiging, hebben vaker eetstoornissen, moeten vaker seksueel geweld of andere mishandeling thuis doorstaan, en voelen zich vaker eenzaam of depressief. Het zelfdodingspercentage van jonge meiden in grote westerse landen is nog nooit zo hoog geweest als nu bij Gen Z. Ze ervaren minder tevredenheid en meer stress: over school, verwachtingen van ouders, de toekomst, het klimaat, hun identiteit en vervelende ervaringen met anderen.
Vrouw-zijn als corset op Insta en TikTok
Een belangrijke oorzaak van onbehagen is dat de komst van de smartphone vol sociale media en snel internet ons leven vanaf 2010 indringend heeft veranderd. Meiden zitten meer op hun telefoon dan jongens, gemiddeld zes of meer uur per dag. Feit: wie vaker surft, loopt meer kans op depressieve gevoelens. Bijvoorbeeld omdat visuele platforms als Instagram, Snapchat en TikTok meisjes tienduizenden beelden tonen van gefotoshopte beroemdheden en vriendinnen, waarmee ze hun onzekere zelf eindeloos vergelijken. Bij elke spiegel is het pauze. De onmogelijk eisen van het sociaal voorgeschreven perfectionisme en het oordelende zelf zijn prominent aanwezig in haar bewustzijn. Constant gaat er een hand door het lange haar, moet de paardenstaart worden herschikt, wimpers en wenkbrauwen bijgewerkt.
Meiden, smartphones en depressie
Psychologe Jean Twenge waarschuwt sinds 2017 voor de vernietigende impact van opgroeien met een smartphone in de hand (‘Generations’, 2023). De schermverslaving heeft onze normen voor sociaal gedrag veranderd. Vooral meiden melden toenemend slaapgebrek, minder sociaal contact en meer isolement. Zij vindt het logisch dat deze ingrijpende veranderingen leiden tot meer depressie en angststoornissen. In 2023 bleek dat bijna eenderde van alle middelbare schoolmeisjes in de VS ‘zelfdoding ernstig had overwogen’; de meeste tienermeisjes voelen zich permanent verdrietig of uitzichtsloos. Met name aan het begin van de pubertijd is online grootverbruik schadelijk voor mentale gezondheid later in het leven, aldus Twenge.
Sociaal psycholoog Jonathan Haidt houdt op zijn website Anxious Generation relevante statistieken bij (‘Generatie angststoornis’, 2024). Hij stelt dat overbezorgde ouders en het definitieve verlies van zelfstandigheid in de jaren negentig kinderen al hebben verzwakt. De overgang van de ‘op spel gebaseerde kindertijd’ naar de ‘de op mobieltjes gebaseerde kindertijd’ duwt hen over de rand. Een gezonde ontwikkeling is volgens Haidt onmogelijk nu het sociale leven van adolescenten naar hun ‘ervaringsblokker’ ofwel smartphone is verplaatst. Het gevolg is dat Gen Z in de verdedigingsmodus staat, en wordt wordt geregeerd door angst. Tumblr.com – zo’n plek waar miljoenen meiden rondhangen – was rond 2012 broedplaats voor het idee dat boeken, woorden en ideeën kunnen kwetsen. Dramatiseren, emoties als richtlijn nemen en cancellen kregen eerst online en later in het onderwijs voet aan de grond. Haider: ‘Censuur heeft sinds 2015 in het hoger onderwijs het plezier van intellectueel debat vervangen’.
Progressieve meiden gaan het hardst bergaf
De smartphone is voor veel meiden een dagboek geworden, de online spiegel waar ze hun diepste gedachten met wildvreemden delen. Deskundigen waarschuwen dat hun empathie en (over)gevoeligheid hen leiden naar online gemeenschappen waar slachtofferschap en mentale problemen een pre zijn. In Amerikaanse enquêtes is te zien dat progressieve jonge vrouwen dagelijks het langst op sociale media zitten. Haidt constateert dat de hele Gen Z angstiger en depressiever is dan de voorgangers, maar dat linkse meiden het eerst en het snelst bergaf zijn gegaan. Zij hangen veelvuldig het zwart-witte denkmodel van kwetsbare slachtoffers versus onderdrukkers aan. Bekend is dat wie een positie als slachtoffer kiest meer mentale problemen heeft dan iemand die zich autonoom voelt. Wie depressief is, vindt de realiteit verschrikkelijk.
