'Niemand wordt in verkeerd lijf geboren, maar wie hier iets over zegt wordt direct weggezet als transfoob'
Ex-minister Ronald Plasterk is wetenschapper, bioloog, oud-PvdA-politicus, ondernemer en was bijna-premier. Hij schrijft wekelijks een tegendraadse column in De Telegraaf. In de krant van 7 maart (papier)/ 6 maart (online) roemt hij 'Gender Rebels' en verwijt 'woke' denkers bekrompenheid. Dank meneer Plasterk!
06 mrt. 2025 in Columns
Toen ik opgroeide in de seventies was de nadrukkelijke boodschap dat mensen van hun eigen lichaam zouden moeten houden, ook als het niet voldoet aan de ideale norm. Van beroep geneticus, onderzoeker van chromosomen, ben ik in 2007 minister van OCW geworden, met ook de portefeuille homo-emancipatie. Dat was voor mij een compleet nieuwe wereld, waar ik met veel plezier veel aandacht aan heb gegeven. Je ontmoet krachtige mensen die allemaal door een fase heen zijn gegaan dat ze kozen voor hun eigen gevoelens, hun vrijheid, hun seksualiteit. Inspirerende ontmoetingen. Ik was de eerste minister die tijdens de gaypride op een boot meevoer.
Met deze achtergrond heb ik met stijgende verbazing de trans-kwestie waargenomen. Als geneticus weet je dat er (behoudens zeer zeldzame chromosomale afwijkingen, die gepaard gaan met ernstige stoornissen) precies twee geslachten zijn: met twee X-chromosomen ben je vrouw (met vagina, eierstokken, baarmoeder, borsten), en met een X en een Y-chromosoom man (met penis, zaadballen, en na de puberteit baardvorming). De meeste mensen voelen zich seksueel aangetrokken tot het andere geslacht, een deel tot hetzelfde geslacht: lesbo’s en homo’s. Er zijn ook mensen bi. Vandaar de letterreeks lhb. Maar dan!
Zeggen dat je spijt hebt van transitie is taboe
Bij de VU, inmiddels onderdeel van het Amsterdam UMC, werkt een groep die de Dutch Approach heeft ontwikkeld voor genderbehandeling. Ik verbaas me al jaren dat er een praktijk is ontstaan dat bij jonge meisjes, te jong om alcohol te mogen drinken of een rijbewijs te halen, de borsten kunnen worden afgesneden en met messen en zware hormonen de geslachtsorganen zodanig worden beschadigd dat ze nooit van hun leven zwanger kunnen worden of een orgasme kunnen krijgen. Dat ze er spijt van kunnen krijgen is een taboe. Tekenend daarvoor was dat afgelopen jaar het woord ’transitiespijt’ zeker tot woord van het jaar zou zijn gekozen, maar dat juist daarom de organisatie de verkiezing sloot, en zelf het woord ’polarisatie’ tot winnaar verklaarde (dat niet eens voldoet aan de spelregel dat het om een nieuw woord moest gaan).
Zelf doe ik onderzoek naar nieuwe therapieën tegen kanker. Je mag beslist niet een therapie zomaar toepassen op patiënten, ook niet als het zeer plausibel is dat die werkt. Er is een jarenlang traject van trials, inclusief uitgebreide controlegroepen, om te bewijzen dat iets op de lange termijn echt werkt. Het zal zeker waar zijn dat kinderen in de war en ongelukkig kunnen zijn over hun lichaam, maar is een groep die chirurgisch zwaar verminkt wordt tien jaar later gelukkiger dan een groep die met veel liefde en therapie door deze fase is heen geholpen?
Je bent je lichaam
Nu wordt elke discussie hierover doodgeslagen doordat mensen die er iets over durven zeggen, zoals schrijfster J.K. Rowling, worden uitgemaakt voor transfoob. De argumentatie is dat gender iets heel anders is dan geslacht, dat mensen het recht hebben dat hun lichaam door de chirurg in lijn wordt gebracht met wie ze werkelijk zijn. Maar de hele woordkeuze ’geboren in een verkeerd lichaam’ is absurd. Je bent je lichaam, het idee dat er een klein mensje in je lichaam gevangen zit, een homunculus, is een middeleeuwse misvatting.
Onlangs verscheen het boek Gender rebels, geredigeerd door Sybilla Claus, die zichzelf nadrukkelijk positioneert als feministe, en als lesbo. Claus schrijft: ’Jouw lichaam is prachtig. Het vrouwenlichaam wordt op een heel nieuwe manier aangevallen. Kijk naar de links-activistische clubs Joop.nl, BnnVara en GroenLinks-groep Dwars. Die schrijven over ’zwangere mensen’, ’mensen met een baarmoeder’ en ’mensen die menstrueren’. Borstamputaties zijn een medisch schandaal. De genderkliniek AUMC, grondlegger Dutch Protocol, is niet bereid openheid van informatie te geven over bij hoeveel tieners vagina’s, baarmoeders en eierstokken zijn verwijderd, en hoe vaak er falloplastiek is gedaan (namaken van een penis). Je maakt een vrouw niet beter door borsten, baarmoeder en eierstokken weg te halen, en een man wordt ze ook niet.’
Hopelijk zet dit boek mensen aan het denken
Een andere auteur, Bev Jackson van de LGB-alliantie, schrijft in het boek: ’Na onderzoek heeft de Britse gezondheidszorg de jeugdgenderdienst GIDS gesloten. De kliniek werd niet veilig geacht, er is geen overtuigend bewijs dat puberteitsblokkers positieve uitwerking hebben maar wel bewijs van schadelijke bijwerkingen. Vooral lesbische vrouwen zoals ik beseffen dat ons dit ook had kunnen overkomen, dat we in een medisch transitietraject hadden kunnen worden gezogen toen we jong en zoekende waren. Het is seksistisch en homofoob.’
Marianne Driessen interviewde hoogleraar adolescentenpsychiatrie Riittakerttu Kaltiala die zegt: ’ [je moet] medische ingrepen pas overwegen als je echt volwassen bent. Laat jongeren experimenteren met romantische relaties en seksualiteit. Laat identiteit consolideren voordat je medische ingrepen overweegt. Beter om struikelend naar volwassenheid te groeien dan overhaast medische ingrepen te laten doen die je nooit meer kunt terugdraaien.’
Ten slotte stelt dr. Cass, een Britse kinderpsychiater die er uitgebreid onderzoek naar deed, dat het Dutch Protocol niet deugt. Toch gaat het, anders dan in onze buurlanden, hier nog steeds door. Hopelijk zet dit boek mensen aan het denken.
Lees de originele column in De Telegraaf
